کدام جامعه؟
شیوهی نوشتن داستانهای فلسفی-تخیلی این است که نویسنده در قامت یک فیلسوف-رماننویس روبروی جامعه میایستد، نظرات، عقاید و گرایشهای خُرد مردم جامعه را در نظر میگیرد و از خود میپرسد که اگر این نظرات و عقاید قدرت بگیرند و بهمنزلهی قانون یا ارزش رسمی، لازمالاجرا شوند چه اتفاقی میافتد؟ با این قوانین و ارزشها چه جامعهای ساخته خواهد شد؟ عقاید و نظرات مثبت از نگاه نویسنده رمانی اتوپیایی خواهند ساخت و عقاید منفی رمانی دیستوپیایی («سرگذشت ندیمه» از دستهی دوم است).
اتوود در مقابل یک یا چند جامعه ایستاده و عقاید و نظراتی را که مردم برای قدرتگرفتنشان تلاش میکردهاند تا ته کشیده و به جهانی تیره و تاریک (خصوصاً برای زنان) بدل کرده است. یک گروه انقلابی و مذهبی (از نوع بنیادگرا) امریکا را در آیندهای نهچندان دور تصرف میکنند و نام آنرا به جلعاد (یک نام توراتی) تغییر میدهند. مرزها بسته شده، حق خروجی در کار نیست، قانون اساسی رسمی لغو شده و کشور بر اساس منویات اعضای این گروه اداره میشود. زنان در این میان هدف اصلی حذفها و محدودیتها هستند. آنها تمام حقوق فردی خود را از دست داده اجازهی مالکیت یا کار خارج از خانه ندارند و ارزش آنها بر اساس میزان باروری آنها برای بازتولید جمعیت سنجیده میشود. زنان با توجه به وظایفشان در جامعه طبقهبندی میشوند و بر اساس این طبقهبندی باید لباسهای متحدالشکلی بپوشند. جالب اینجاست که وظایف تمام گروهها حول خدمت به دستهی فرزندآور میچرخد. دستهای که لباسهایشان سراپا سیاه و روسریشان سفید است و «ندیمه» نام دارند. راوی داستان اتوود یکی از همین ندیمههاست که به یکی از سران حزب بخشیده شده است.
اگر فکر میکنید چنین برداشتی از نظرات و عقاید روزمرهی جامعه بسیار تیره و سیاه است پس اتوود در کار خود موفق شده چرا که نشان داده همین اعتقادات و نظرات کوچک و سطحی شناور در سطح جامعه میتوانند چقدر خطرناک باشند اما مسئله این است که کدام جامعه؟ اتوود یک نویسندهی کانادایی است و پرسش جالبی که مدام در مقابل این رمان نادیده میماند این است که او این عقاید و گرایشها را در کدام جامعه دیده و جلعاد را بر حسب آنها ساخته است؟ اگر رمان را با دقت بخوانید و مصاحبههای اتوود در مورد این رمان را که در سال ۱۹۸۵ نوشته شده دنبال کنید نشانههای واضح و آشکاری خواهید یافت از جامعه یا جوامعی به غیر از کانادا که اتوود را در زمان نوشتن این رمان تحت تأثیر قرار دادهاند.