گل سرخ یا هر نام دیگری
فرض کنید یک نشانهشناس مشهور هستید که تحصیلاتتان در رشتهی فلسفه بوده. تخصصتان فلسفه و هنر قرون وسطاست، مسئلهتان الهیات مسیحی است، نویسندهاید و نوشتن را دوست دارید، عاشق داستانهای پلیسی هستید، بورخس و مفاهیمش [کتابخانه و هزارتو] را میپرستید، کلکسیونی از کتابهای خطی باستانی دارید و موضوع بیشتر تفکرات و نوشتههایتان در نظریهی پستمدرن و رابطهی بین حقیقت و باور یا چگونگی ساختهشدن حقیقت دستهبندی میشود. تا همینجا هم باعث شگفتی ما شدهاید. حالا فرض کنید میخواهید رمانی بنویسید که تمام این شاخهها به نوعی در آن وجود داشته باشد. چه میکنید؟
ممکن است پس از مدتها تفکر و آزمایش راههای مختلف به این نتیجه برسید که اگر شرلوک هولمز را از کانندویل بدزدید و به قرون وسطی ببرید، یک نام قرون وسطایی برایش انتخاب کنید [ویلیام باسکرویلی که به رمان «تازی باسکرویل» کانندویل هم ارجاع دارد. یک دزدی شرافتمندانه!]، مأمورش کنید که به صومعهای برود تا در آن راز قتلی را کشف کند، شخصیت او را جوری بپردازید که مانند نشانهشناسها از طریق تفسیر نشانهها به حل معما نزدیک شود، و در نهایت صومعه را به مکانی تبدیل کنید که راهبانش، صبح تا شب مشغول نسخهبرداری از کتابهای باستانیاند، تا حدود زیادی به هدفتان نزدیک شدهاید. راهحل بسیار خلاقانهای به نظر میرسد اما بقیهاش چه؟ فلسفه کجا وارد میشود؟ الهیات مسیحی باید چه نقشی را بازی کند؟ بورخس و هزارتویش کجا هستند؟ پستمدرنیسم؟ این یکی را دیگر حتماً شوخی میکنید.
ساختار رمان «آنک نام گل» با پاسخ به چنین پرسشهایی شکل گرفته و هر پاسخ با وارد کردن شاخهی تازهای به رمان، قسمتی از روایت را پیش میبرد. اکو، به شکلی معجزهآسا پاسخی بسیار خلاقانه برای هر یک از این پرسشها مییابد و رمان را بر این پاسخهای شگفتانگیز بنا میکند. خلاقیت پشت خلاقیت، شگفتی پشت شگفتی، اعجاز پشت اعجاز. چگونه ممکن است شاخههایی چنین گسترده و نامرتبط در یک متن، به شکلی کاملاً منسجم در هم بافته و تنیده شوند؟ پاسخ: «آنک نام گل». اکو شخصیت میدزدد، متن جعلی میسازد، بحثهای الهیاتی پیش میکشد، معمای پلیسی را پیچیدهتر میکند، راههای اشتباه را به جای راه درست جا میزند و در نهایت داستانی به شما تحویل میدهد که نه میتوانید آنرا تا پایان زمین بگذارید و نه بعد از اتمام کتاب فراموشش خواهید کرد.
ترجمهی کتاب، طبق معمول ترجمههای علیزاده از اکو، ترجمهای قابل اطمینان و جذاب است.