مهرک کمالی

قاضی ربیحاوی و بازنمایی داستانیِ قدرت   داستان سوم در مجموعه‌ی هشت داستان «حفره»ی قاضی ربیحاوی است. «حفره» روایتی است اول شخص از یک قربانی که او را واداشته‌اند به خودش شلیک کند. او هم سربازی ایرانی در جنگ با عراق است و هم سربازی عراقی در جنگ با ایران؛ بالای حفره‌ای می‌ایستد و خودش را که ترس‌خورده ته آن نشستهْ می‌زند. اگر محمد رضا صفدری در «دو رهگذر» دو هم‌درد را هم‌سرنوشت می‌کند که یکدیگر را در‌یابند و سر

محمد رضا صفدری و «موقعیت شیطان»     محمد رضا صفدری با «سنگ سیاه»ش دومین نویسنده‌ی مجموعه‌ی هشت داستان است. «سنگ سیاه» و و آثار بعدی صفدری در دهه‌ی شصت، نمونه‌ی خوبی است از آن چه گلشیری ساده‌سازانه در مقدمه‌ی هشت داستانْ حرکت نویسندگان جوان به سوی دوری از نگاه دوقطبی خوانده‌بود. روندی که صفدری طی می‌کند از سویی تایید گزاره‌ی گلشیری است و از سوی دیگر نشان می‌دهد که این چرخشْ حاصل جنگی است که با مهراکین نویسنده‌ی جوان

رئالیسم توصیفی «فتح‌نامه مغان» پیش از خواندن نوشتهٔ ماه قبل گفتگوهایی از جمله دربارهٔ تداعی اصطلاح «بقا» برانگیخت. به‌رغم تُنِ منفی این اصطلاح میان انقلابیون دهه‌های چهل و پنجاه و هواداران آنها، «بقا» در نوشتهٔ من کلمه‌ای است که رابطهٔ میان نویسنده و متن و خواننده را در شرایط اختناق تعریف می‌کند. بدون تلاش برای «بقا»، اثری از خرده‌فرهنگ سکولار روشنفکری و مبارزاتی پس از انقلاب نمی‌ماند. «بقا» در این سلسله‌نوشته‌ها، نه به‌معنای ماندن و نوشتن به هر شکلی و

نقطه عطفی در داستان‌نویسی ایران   همهٔ آنها که چهره‌پرداز روزگار ما بودند، حتی در اوج خلاقیتشان، تنها می‌خواستند تصویرگر تقابل نور و ظلمت باشند: از تقلیل همهٔ هستی به خیر و شر گرفته تا تحلیل همهٔ مسائل پیچیدهٔ جهان بر بنیاد قبول دو قطب… این حکم کلی هوشنگ گلشیری در مقدمهٔ مجموعهٔ هشت داستان (۱۳۶۳) است.1 عبارت‌های او بی‌چون و چرایند: «همهٔ آنها»، «اوج خلاقیتشان»، «تنها می‌خواستند»، «همهٔ هستی»، «همهٔ مسائل». حکمش آن‌قدر قاطع است که تنوع آثار ادبی پیش از انقلاب