سروش سیدی

دربارهٔ کتاب هوموساکر جورجو آگامبن ‌ می‌دانیم که، برخلاف این تصور رایج که می‌گوید فلسفه با سقراط و افلاطون آغاز شد، سرآغاز تفکر فلسفی را باید در تفکر متفکرانی جستجو کرد که با عنوان فلاسفه‌ی پیشاسقراطی شناخته می‌شوند (هایدگر زمانی گفته بود که این نامگذاری حتی بی‌معناتر از آن است که کانت را یک پیشاهگلی بخوانیم). آنچه ویژگی این تفکر را مشخص می‌کرد پرداختن به جهان بود بدون تفکیک‌ها و قلمرومندی‌هایی که اکنون دیری است برای ما مسلّم به نظر

کترین ملبو میشل فوکو در مصاحبهٔ «حقیقت و قدرت» که به سال ۱۹۷۷ انجام شد اعلام می‌کند: «آنچه بدان نیاز داریم… فلسفه‌ای سیاسی است که حول مسئلهٔ حاکمیت بنا نشده باشد، و بنابراین حول مسائل قانون و منع شکل نگرفته باشد. باید سر شاه را قطع کنیم: در نظریه سیاسی هنوز این کار انجام نشده است».1 چرا فوکو بر تداوم سلطنت در نظریه سیاسی معاصر صحه می‌گذارد؟ آیا گذار از حاکمیت سلطنتی به حاکمیت دموکراتیک یا مردمی دیری نیست که

از نهاد به تکنولوژی‌های قدرت تصور دکارتی-هگلی از عقل مدرن، ساده‌سازی مفرطی بود که کثرت هستی را بر دو هستهٔ متصلب متکی می‌ساخت که تصویر آینه‌ای یکدیگر بودند: سوژه و ابژه، ذهن و امتداد. در نتیجه اهمیتی نداشت که فیلسوفی ایدئالیست یا ماتریالیست باشد: درون این چارچوب فراگیر، فرم یکسانی از اندیشه بر دو قطب متضاد سلطه داشت. یک هسته یا ذات تقویم‌یافته، یک بودن، که کارکرد آن ساده‌سازی و فروکاستن شدن و کثرت بود به الگوهایی مشخص و باخوداین‌همان.

اثر اچ. پی. لاوکرفت، ترجمه‌ی سروش سیدی (یافته‌شده در میان کاغذهای مرحوم فرانسیس ویلند ثرستون، اهل بوستون.) بعید نیست که چنین قوا یا هستندگان عظیمی باقی بمانند… بقأ دورانی سخت دوردست.. زمانی که آگاهی تجلی یافت، شاید، در شکل و صوَری که از آن زمان دیری است دیگر در برابر موج انسان پیشرفته محو شده است… صوری که شعر و افسانه تنها می‌توانستند خاطره‌ای گریزان از آن را به چنگ آورند و نام خدایان، هیولاها، و انواع و اقسام موجودات

۱ زیست‌سیاست شکلی از قدرت است که خود زندگی را ابژه‌ی خود قرار می‌دهد و بر آن حکم می‌راند. برخلاف میشل فوکو که زیست‌سیاست را یک تکنولوژی مدرن حکمرانی می‌دانست، به زعم جورجو آگامبن، زیست‌سیاست امر جدیدی نیست. آگامبن معتقد است که زیست‌سیاست از همان ابتدای تاریخ فلسفه و سیاست منطق حاکمیت را تشکیل می‌داده است. او در مقام فیلسوفی هایدگری می‌کوشد زیست‌سیاست را به متافیزیک و تاریخ آن پیوند بزند (هردو بر منفیت یا تعالی تکیه می‌کنند). پدیده‌ی محوری در